“Efendiler, Yarın Cumhuriyeti İlan Edeceğiz” Sözünün Hikayesi: Cumhuriyet’in 102. Yılında Tarihe Yolculuk

“Efendiler, yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz” sözü nerede ve ne zaman söylendi?

28 Ekim 1923 akşamı, Çankaya Köşkü’nde verilen akşam yemeğinde Mustafa Kemal Atatürk, yakın silah arkadaşlarıyla bir araya geldi. İsmet Paşa, Ali Fuat Paşa, Halit Paşa, Kazım Paşa ve diğer önemli isimlerin yer aldığı bu toplantıda Atatürk, tarihe geçecek şu cümleyi kurdu:

“Efendiler, yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz!”

Bu söz, büyük bir vizyonun ve kararlılığın ifadesi olmakla birlikte, Türk milletinin kaderini değiştiren bir dönemin de başlangıcı oldu.

Cumhuriyet Nasıl İlan Edildi?

Bu tarihi yemekten hemen sonra Atatürk, İsmet Paşa ile birlikte 1921 Anayasası’nın bazı maddelerini değiştiren yasa tasarısını hazırladı. Tasarıda yer alan en önemli madde şuydu:

“Türkiye devletinin hükümet şekli cumhuriyettir.”

29 Ekim 1923 günü Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yapılan oylamada tasarı kabul edildi ve Türkiye Cumhuriyeti resmen ilan edildi. Bu kararla egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğu tüm dünyaya duyuruldu.

Atatürk Nutuk’ta O Geceyi Böyle Anlattı

Mustafa Kemal Paşa Nutuk’ta o tarihi geceyi şu sözlerle anlatır:

“Yemek sırasında ‘Yarın Cumhuriyet’i ilan edeceğiz’ dedim. Orada bulunan arkadaşlar, derhal düşünceme katıldılar. Yemeği bıraktık. O dakikadan itibaren nasıl hareket edileceği konusunda kısa bir program yaparak arkadaşları görevlendirdim…”

Bu sözler, Cumhuriyet’in sadece bir yönetim biçimi değil, aynı zamanda milli irade ve bağımsızlığın ilanı olduğunu gözler önüne seriyor.

Cumhuriyet: Yeniden Doğuşun Sembolü

29 Ekim 1923’te ilan edilen Cumhuriyet, Türk milletinin esareti reddedip bağımsızlık yolunda attığı en büyük adımdır. “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” ilkesiyle birlikte:

• Devlet yönetimi millete geçti,

• Demokrasi temelli bir yönetim şekli kabul edildi,

• Modern Türkiye’nin temelleri atıldı.

Cumhuriyet’in 102. Yılında Aynı Ruh, Aynı Coşku

Cumhuriyetimizin 102. yılında, Atatürk’ün bu tarihi sözleri, yalnızca geçmişin bir anısı değil, geleceğe tutulan bir ışık olmaya devam ediyor. Milletçe birlik ve beraberlik içinde, Cumhuriyet’in bize kazandırdığı değerlerle daha güçlü bir Türkiye yolunda ilerliyoruz.